مقدمه:
استان مازندران در کنار بزرگترین دریاچه جهان یعنی دریای خزر واقع گردیده است. دریای خزر با 114 گونه و 14 نژاد از انواع ماهیان ارزشمند نقش ارزندهای در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور نموده است.
اداره کل شیلات مازندران بعنوان نماینده شیلات ایران در امر مدیرت منابع آبزی . هدایت و نظارت فعالیت ماهیگیری و تکثیر و پرورش آبزیان و سرمایه گذاری بمنظور بهره برداری پایدار و مناسب تر از منابع موجود نقش مهمی را بر عهده دارد. این اقدام با شفاف شدن سیاست های دولت در امر خصوصی سازی و تشویق بخش خصوصی به سرمایه گذاری در کشور همراه است.
مروری بر تاریخچه شیلات استان مازندران:
فعالیتهای ماهیگیری به طور رسمی در دریای مازندران در زمان فتحعلی شاه شروع شد، در این دوره تا سال 1331 امتیاز بهره برداری از منابع آبزی دریای خزر در سواحل ایران در اختیار افراد متعدد خارجی قرار گرفته.
شیلات شمال قبل از سال 1331 تحت عنوان شرکت مختلط ماهی ایران و شوروی سابق اداره میشد. بعد از سال مزبور شیلات بصورت ملی اعلام شد و در قالب تشکیلاتی تحت عنوان اداره کل شیلات شمال با مرکزیت آن در بندر انزلی و مدیر عامل و اعضاء هیئت مدیره در تهران مستقر بودند اداره می گردید. در آن زمان شیلات وابسته به وزارت دارایی بود و بعدا به وزارت منابع طبیعی و سپس به وزارت کشاورزی انتقال یافت و از پنجم مهر ماه سال 1366 به امر امام خمینی (ره) به جهاد سازندگی (جهاد کشاورزی ) الحاق گردید. و در حال حاظر بمنظور کاهش تصدی گری دولت و نقش حاکمیتی دولت در سطح شیلات با تصویب مجلس شورای اسلامی از سال 1384 شرکت سهامی شیلات ایران به سازمان شیلات ایران تغییر خواهد کرد.
اهداف شیلات مازندران:
1- استفاده پایدار از ذخائر (حفظ و بازسازی و افزایش ذخایر آبزییان).
2- بهبود سهم شیلات در تامین امنیت غذایی.
3- بالا بردن ارزش افزوده آبزیان و فراورده های تولید آن در استان.
4- بهینه سازی خالص ازر آوری.
راهبردها و خط مشی ها:
1- بهره برداری بهینه از ذخایر آبزیان استان رعایت موازین ماهیگیری مسئولانه و جلوگیری از تخریب منابع آبی.
2- استفاده از امکانات آبی در جهت تولید انواع آبزیان پرورشی.
3- توسعه فعالیت های آبزی پروری در سطح استان.
4- توسعه تولی گری شیلات و واگذاری فعالیت های تصدی گری به بخش خصوصی واجد شرایط.
سیاستهای اجرایی:
- استفاده از ابزارهای صید انتخابی و روشهایی که فاقد خطرات زیست محیطی است به منظور کاهش صید ضمنی و گونه های ناخواسته و کمک به حفظ تنوع زیستی، ساختار جمعی و اکوسیستم آبزیان.
- به حداقل رساندن اثرات منفی بر محیط زیست به هنگام برداشت جابجایی، عمل آوری و توزیع آبزیان و محصولات آنها در محیط دریا، خصوصاٌ مناطق ساحلی جهت جلوگیری از ورود آلودگی به دریا.
- مشارکت بهره برداران در امر مدیریت، حفاظت و بازسازی ذخایر آبزیان.
- تقویت شبکه اطلاع رسانی آماری در ارتباط با بهره برداری از ذخایر آبزیان.
- همکاری با سازمانهای ذیربط در جهت تدوین در اعمال معیار های مدیریت ساحلی بمنظور حفظ واحیاء زیستگاهها و محیطهای وابسته (همانند رودخانه) و انتشار نتایج حاصل از آنها.
- مشخص نمودن محدوده صیدگاهها، تعیین میزان بهره برداری و تعداد بهره برداران آنها.
- ارتقاء تکنولوژی تکثیر و رها سازی آبزیان.
- ارائه آموزشهای ترویجی به صیادان، آبزی پروران و فراوران در زمینه های اعمال شیوه های به حداقل رساندن ضایعات.
- ایجاد امکانات زیربنایی لازم از طرف دولت جهت تکمیل و تجهیز بنادر صیادی برای کمک به تسریع در عملیات تخلیه و بارگیری و جابجایی آبزیان و جلوگیری از ضایعات آنها.
- بررسی و تعیین کلیه امکانات آبی و خاکی قابل استفاده در تکثیر و پرورش آبزیان.
- فراهم نمودن زمینه تشویق بخش خصوصی جهت ورود به عرصه های جدید آبزی پروری.
- فراهم نمودن زمینه اعطای مساعدت مالی- اعتباری به فعالان آبزی پروری.
- ارتقاء کیفیت فرآوری محصولات آبزی.
- ایجاد نظام اطلاع رسانی بازار و برقراری رابطه مناسب تولید و مصرف و جریان اطلاعاتی لازم از مصرف کنند گان به بخشهای تولید و توزیع و بالعکس.
- حذف شناور های صیادی با بازده اقتصادی یایین و جایگزینی آن با شناورهای صیادی با بازده اقتصادی بهینه.
- ایجاد امکانات زیربنایی لازم از طرف دولت برای تکمیل و تجهیز بنادر صیادی به منظور کمک به تسریع در عملیات تخلیه و بارگیری و جابجایی آبزیان و جلوگیری از ضایعات.
وظایف تشکیلات شیلات مازندران:
تشکیلات شیلات استان مازندران به منظور انجام وظایف ذیل پیش بینی و تدوین سازماندهی گردیده است که اهم وظایف آن عبارتند از:
- هدایت هماهنگی و اجراء کلیه پروژه ها، طرحها و برنامه های مصوب پیرامون فعالیتهای تکثیر و رورش، صید و صیادی عمل آوری و تولید فراورده های شیلاتی بر اساس دستورالعملهای ابلاغ شده.
- شناسایی و مطالعه بر روی کلیه منابع آبی مستعد پرورش آبزیان و تنظیم پیشنهادی پروژه ها، طرحها، و برنامه توسعه تکثیر و پرورش آبزیان در سطح استان براساس پتانسیلهای منطقه و اهداف کلان توسعه و نیازهای منطقه.
- صدور موافقتنامه های اصولی پرورش آبزیان.
- نظارت بر نگهداری و توزیع بهداشتی آبزیان و فراوردههای شیلاتی بر اساس استانداردهای مصوب و دستورالعملهای ابلاغ شده.
- نظارت بر رعایت استاندارد های کنترل کیفی در کلیه مراحل فرآیند صید.
- برنامه هدایت و نظارت بر صید ماهیان خاویاری و عمل آوری و تولید خاویار با رعایت ضوابط و مقرارت مربوط..